Endometriozis Tedavisi

Endometriozis Nedir?

Endometriozis, doğurganlık çağındaki kadınların tahmini yüzde 2 ila 10'unu etkileyen yaygın bir jinekolojik durumdur. Bu durumun adı, rahmi kaplayan doku olan "endometrium" kelimesinden gelmektedir.

Bir kadının düzenli adet döngüsü sırasında, endometrium dokusu kalınlaşır ve hamile kalmazsa bu doku dökülürek adet kanı olarak dökülür.

Endometrioz kadınlarda, genellikle pelvis(alt karın boşluğu) içindeki diğer üreme organlarında (yumurtalıklarda, tüplerde, bağırsaklarda ve pelvisi kaplayan karın zarında) sadece rahmin iç tabakasında olması gereken endometriyal dokunun gelişmesiyle oluşur.

Her ay, bu yanlış yerleşmiş doku, adet döngüsünün hormonal değişikliklerine endometrium gibi, birikerek ve parçalanarak yanıt verir ve pelvisin içinde küçük kanamalara neden olur. Bu endometriozis implantlarını çevreleyen normal dokunun iltihaplanmasına, şişmesine ve skarlaşmasına yol açar.

Yumurtalık dahil olduğunda, kan normal yumurtalık dokusuna gömülebilir ve endometrioma adı verilen kiste dönüşebilir.

Endometriozis Nedenleri

Endometriozis nedenleri hala bilinmemektedir. Bir teori, menstrüasyon sırasında, dokunun bir kısmının tüplerden karın içine biriktiğini, bir tür "ters menstrüasyon" olduğunu ve buna bağlı oluştuğunu desteklemektedir.

Başka bir teori, endometriyal dokunun kan veya lenfatik kanallar yoluyla pelvis içindeki üreme organlarna implante edebileceğini öne sürüyor. Üçüncü bir teori ise, pelvis içindeki üreme organlarındaki hücrelerin kendiliğinden şekil değiştirip endometriyal hücrelere dönüşebileceğini öne sürüyor.

Endometriozis, örneğin sezaryen sonrası karın duvarında doğrudan transplantasyonun bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Ek olarak, bazı ailelerin hastalığa yatkınlık yaratan genetik faktörlere sahip olabileceği görülmektedir.

Endometriozis Nerede Oluşabilir?

Endometriozis en yaygın bölgeleri şunları içerir:

• Yumurtalıklar,
• Fallop tüpleri,
• Uterusu destekleyen bağlar (uterosakral bağlar),
• Rahim ve rektum arasındaki boşluk( posterior cul-de-sac),
• Rahim ve mesane arasındaki boşluk( anterior cul-de-sac),
• Rahim dış yüzeyi(rahimin yüzeyini örten periton),
• Pelvik boşluğunu öreten periton( parietal periton).

Bazen, endometriyal doku aşağıdaki gibi başka yerlerde bulunur:

• Bağırsaklar,
• Rektum,
• Mesane,
• Vajina,
• Serviks,
• Vulva,
• Karın ameliyatı izleri.

Endometriozis Risk Faktörleri

• Birinci derece akrabasında (anne, kız kardeş, kız) hastalığı olan kadınlar,
• 30 yaşından sonra ilk kez doğum yapan kadınlar,
• Anormal uterusu olan kadınlar (adet kanaması 7 günden fazla süren ve günde 3 ped den fazla kanaması olan kadınlar),
• Erken yaşta adet göremeye başlayan kadınlar,
• Doğum yapmamış kadınlar.

Endometriozis Belirtileri

Her kadın endometriozis belirtilerini farklı şekilde yaşayabilir veya bazıları hiç semptom göstermeyebilir. Endometriozisin en sık görülen semptomları şunlardır:

• Özellikle karında veya belde hissedilebilen aşırı adet krampları,
• İlişki sırasında ağrı,
• Normalden fazla yoğun adet kanaması,
• Kısırlık,
• Adet dönemlerinde ağrılı idrara çıkma,
• Adet dönemlerinde ağrılı bağırsak hareketleri,
• İshal, kabızlık ve/veya mide bulantısı gibi diğer gastrointestinal problemler.

Bir kadının yaşadığı ağrı miktarının mutlaka hastalığın şiddeti ile ilgili olmadığını belirtmek önemlidir. Şiddetli endometriozisi olan bazı kadınlar hiç ağrı hissetmeyebilirken, hastalığın daha hafif bir formu olan diğerlerinde şiddetli ağrı veya başka semptomlar olabilir.

Endometriozis İle Kısırlık İlişkisi

Endometriozis, kadın kısırlığının üç ana nedeninden biri olarak kabul edilir. Üreme Tıbbı Derneklerine göre, endometriozis kısırlık yaşayan kadınların yüzde 24 ila 50'sinde bulunabilir.

Hafif ila orta dereceli vakalarda kısırlık geçici olabilir. Bu durumlarda yapışıklıkları, kistleri ve endometriozis odaklarını çıkarmak için yapılan ameliyatlar doğurganlığı geri getirebilir. Endometriozisin doğurganlığı nasıl etkilediği tam olarak anlaşılamamıştır.

Endometriozis kaynaklı skar dokusunun, yumurtanın yumurtalıktan salınmasını ve ardından fallop tüpü tarafından alınmasını bozabileceği düşünülmektedir. Doğurganlığı etkilediği düşünülen diğer mekanizmalar, döllenmiş yumurtanın implantasyonunun bozulmasına neden olan pelvik ortamdaki değişiklikleri içerir.

Endometriozis Teşhisi

Teşhis, jinekoloğun hastanın tıbbi geçmişini değerlendirmesi ve pelvik muayene de dahil olmak üzere fizik muayeneyi tamamlamasıyla başlar. Endometriozis tanısı ancak doktor laparoskopi yaptığında, şüpheli dokulardan biyopsi aldığında ve doku mikroskop altında incelenerek tanı doğrulandığında kesin olabilir.

Laparoskopi, ucunda kamera bulunan laparoskop cihazının göbekten küçük bir kesiden karın içine yerleştirildiği küçük bir cerrahi işlemdir. Laparoskopi ayrıca endometriyal büyümelerin yerini, kapsamını ve boyutunu belirlemek için kullanılır.

Endometriozis Evreleri

Üreme tıbbı dernekleri tarafından endometriozis için bir evreleme veya sınıflandırma sistemi geliştirilmiştir. Aşamalar şu şekilde sınıflandırılır:

1. Aşama: Minimum
2. Aşama: Hafif
3. Aşama: Orta
4. Aşama: Şiddetli

Endometriozis evresi, endometriyal dokunun yeri, miktarı, derinliği ve boyutuna göre belirlenir. Spesifik kriterler şunları içerir:

• Dokunun yayılma derecesi,
• Pelvik yapıların hastalıkta yer alması,
• Pelvik adezyonların kapsamı,
• Fallop tüplerinin tıkanması.

Endometriozisin evresi, yaşanan ağrı düzeyini, kısırlık riskini veya mevcut semptomları yansıtmaz. Örneğin, 1. evredeki bir kadının çok şiddetli ağrı çekmesi mümkünken 4. evredeki bir kadın asemptomatik olabilir.

Endometriozis Tedavisi Van

Endometriosiz tedavisi hastanın şikayetlerine, hastalığın yaygınlığına, gebe kalme problemlerinin olmasına göre belirlenir. Semptomlar hafifse genellikle ağrı kesici ilaç dışında başka bir tedaviye gerek olmayabilir.

Hormon tedavisi şunları içerir:

• Yumurtlamayı önlemek ve adet akışını azaltmak için kombine östrojen ve progestin (progesteronun sentetik bir formu) hormonları ile oral kontraseptifler yalnız progesteron içeren ilaçlar,
• Yumurtalık hormonu üretimini durduran ve bir tür “tıbbi menopoz” yaratan gonadotropin salgılatıcı hormon agonisti,
• Sentetik bir testosteron türevi (Danazol).

Endometriozis Ameliyatı Van

Laparoskopi (aynı zamanda endometriozis teşhisine yardımcı olmak için kullanılır): Karın ön duvarında göbekten yapılan 1 cm lik bir kesi ile laparoskopun sokulduğu ve kapalı olarak yapılan küçük bir cerrahi prosedür. Pelvik bölgeyi görmek için laparoskopu kullanarak, endometriozis odakları yakılarak ortadan kaldırılır ve endometriozise bağlı oluşan yapışıklıklar açılır.

Laparatomi: Sağlıklı dokuya zarar vermeden endometriozis odaklarının mümkün olduğunca çoğunu çıkarmak için yapılan açık ameliyat şeklidir.

Histerektomi: Tedaviye yanıt vermeyen özellikle adetli dönemde daha yoğun olan ve geçmeyen kronik pelvik ağrılı kadınlar artık gebe kalmak da istemiyorlarsa rahim ve muhtemelen yumurtalıklar alınarak tedavi edilebilir.

Endometriozis Ağrısını Hafifletmeye Yardımcı Olabilecek Basit İpuçları Şunları İçerir

• Rahatlatıcı meditasyon ve pilates yapın,
• Sıcak banyolar yapın,
• Kabızlığı önleyin,
• Düzenli egzersiz yapın,
• Karnınızda sıcak su şişesi veya ısıtma yastığı kullanın,
• Bazen, hormon tedavisi ile birlikte konservatif cerrahi (laparoskopi veya laparotomi) gibi bir tedavi kombinasyonu kullanılır.