Polikistik Over Sendromu (PCOS)

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Van

Polikistik over sendromu (PCOS) bir kadının hormon düzeylerini etkileyen bir durumdur.

PCOS'lu kadınlar normalden daha yüksek miktarda erkek hormonu üretir. Bu hormon dengesizliği vücutlarının adet dönemlerini atlamasına neden olur ve hamile kalmalarını zorlaştırır.

PCOS ayrıca yüzde ve vücutta saç büyümesine ve kelliğe neden olur Ve diyabet ve kalp hastalığı gibi uzun vadeli sağlık sorunlarına katkıda bulunabilir.

Doğum kontrol hapları ve diyabet ilaçları (bir PCOS semptomu olan insülin direnciyle savaşır) hormon dengesizliğini düzeltmeye ve semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Nedir?

PCOS, kadınları doğurganlık yıllarında (15 ila 44 yaş) etkileyen hormonlarla ilgili bir sorundur. Bu yaş grubundaki kadınların yüzde 2,2 ila 26,7'si PKOS'a sahiptir .

PCOS, bir kadının yumurtalıklarını,(östrojen ve progesteron üreten üreme organlarını) adet döngüsünü düzenleyen hormonları etkiler. Yumurtalıklar ayrıca androjen adı verilen az miktarda erkek hormonu üretir.

Yumurtalıklar, bir erkeğin spermi tarafından döllenmek üzere yumurtaları serbest bırakır. Her ay bir yumurtanın salınmasına yumurtlama denir. Hipofiz bezinde üretilen folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) yumurtlamayı kontrol eder.

FSH, yumurtalığı bir folikül (yumurta içeren bir kese) üretmesi için uyarır ve ardından LH, yumurtalığı olgun bir yumurta bırakması için tetikler.

PCOS, yumurtalıkları ve yumurtlamayı etkileyen bir "sendrom" veya semptom grubudur. Üç ana özelliği şunlardır:

• Yumurtalıklarda kist,
• Yüksek düzeyde erkek hormonları,
• Düzensiz veya atlanan adet dönemleri.

PCOS'ta, yumurtalıkların içinde birçok küçük, sıvı dolu kese büyür. "Polikistik" kelimesi "birçok kist" anlamına gelir.

Bu kistler aslında her biri olgunlaşmamış bir yumurta içeren foliküllerdir ve büyüklükleri 2 ila 9 mm arasındadır. Yumurtalar asla yumurtlamayı tetikleyecek kadar olgunlaşmazlar.

Yumurtlama olmaması östrojen, progesteron, FSH ve LH düzeylerini değiştirir. Progesteron seviyeleri normalden daha düşüktür, androjen seviyeleri ise normalden yüksektir.

Ekstra erkek hormonları adet döngüsünü bozar, bu nedenle PCOS'lu kadınlar normalden daha az adet görür.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Nedeni

Doktorlar PCOS'a neyin neden olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Yüksek düzeyde erkeklik hormonunun yumurtalıkların hormon üretmesini ve normal olarak yumurta yapmasını engeller.

PCO kadın hormon dengesindeki bozulmalar genler, insülin direnci, aşırı androjen üretimiyle bağlantılıdır.

İnsülin Direnci

PCOS'lu kadınların yüzde 70'inde insülin direnci vardır, bu da hücrelerinin insülini düzgün kullanamadığı anlamına gelir.

İnsülin, vücudun gıdalardan alınan şekeri enerji için kullanmasına yardımcı olmak için pankreasın ürettiği bir hormondur.

Hücreler insülini gerektiği gibi kullanamadığında vücudun insülin talebi artar. Pankreas telafi etmek için daha fazla insülin üretir. Ekstra insülin, yumurtalıkları daha fazla erkek hormonu üretmesi için tetikler.

Obezite, insülin direncinin önemli bir nedenidir. Hem obezite hem de insülin direnci, tip 2 diyabet riskinizi artırabilir.

Enflamasyon

PCOS'lu kadınlar genellikle vücutlarında artan iltihaplanma seviyelerine sahiptir. Fazla kilolu olmak da iltihaplanmaya katkıda bulunabilir. Çalışmalar aşırı inflamasyonu daha yüksek androjen seviyelerine bağladılar.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Belirtileri

• Düzensiz adet dönemleri: Yumurtlama eksikliği; rahim endometrium tabakasının her ay dökülmesini önler. PCOS'lu bazı kadınlar yılda sekizden az adet görür veya hiç görmez.
• Ağır kanama: Rahim endometrium tabakası daha uzun bir süre boyunca kalınlaştığından , adetler normalden daha ağır olabilir.
• Anormal kıllanma: Bu durumdaki kadınların yüzde 70'inden fazlası, sırtları, göbekleri ve göğüsleri de dahil olmak üzere yüzlerinde ve vücudunda tüyler çıkar. Aşırı kıllanma durumuna hirsutizm denir.
• Akne: Erkek hormonları cildi normalden daha yağlı hale getirebilir yüz, göğüs ve sırt gibi bölgelerde sivilcelere neden olabilir.
• Kilo almak: PCOS'lu kadınların yüzde 80'i fazla kilolu veya obeziteye sahiptirler.
• Erkek tipi kellik: Saç derisindeki saçlar incelir ve dökülebilir.
• Cildin koyulaşması. Boyun, kasık ve göğüs altı gibi vücut kırışıklıklarında koyu renkli cilt lekeleri oluşabilir.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Vücudu Nasıl Etkiler?

Normalden daha yüksek androjen seviyelerine sahip olmak doğurganlığınızı ve sağlığınızın diğer yönlerini etkileyebilir.

Kısırlık

Hamile kalmak için yumurtlamanız gerekir. Düzenli olarak yumurtlamayan kadınlar, döllenecek kadar çok yumurta bırakmazlar. PCOS, kadınlarda kısırlığın önde gelen nedenlerinden biridir .

Metabolik Sendrom

PCOS'lu kadınların yüzde 80'e kadarı aşırı kilolu veya obeziteye sahip . Hem obezite hem de PCOS, aşağıdakiler için riskinizi artırır:

• Yüksek kan şekeri,
• Yüksek kan basıncı,
• Düşük HDL “iyi” kolesterol,
• Yüksek LDL “kötü” kolesterol.

Bu faktörler birlikte metabolik sendrom olarak adlandırılır ve aşağıdaki riskleri artırırlar:

• Kalp hastalığı,
• Şeker hastalığı,
• İnme,
• Uyku apnesi.

Bu durum, gece boyunca uykuyu kesen solunumda tekrarlayan duraklamalara neden olur. Uyku apnesi, aşırı kilolu kadınlarda daha yaygındır, özellikle de PKOS'ları varsa. Hem obezitesi hem de PKOS'u olan kadınlarda uyku apnesi riski, PKOS'u olmayanlara göre 5 ila 10 kat daha fazladır.

Endometriyal Kanser

Yumurtlama sırasında endometrium (rahmin iç tabakası) dökülür. Her ay yumurtlamazsanız endometrium kalınlaşır. Kalınlaşmış bir rahim iç tabakası, endometriyal kanser riskinizi artırabilir.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Teşhisi

Tipik olarak bu üç semptomdan en az ikisine sahip olan kadınlarda PKOS teşhisi koyar:

• Yüksek androjen seviyeleri,
• Düzensiz adet döngüsü,
• Yumurtalıklarda kist.

Ayrıca sivilce, yüz ve vücutta tüylenme ve kilo alma gibi belirtilerinin olup olmadığını da sorulmalıdır.

Pelvik ultrason muayenesi ile, yumurtalıklarınız veya üreme sisteminizin diğer bölümleriyle ilgili herhangi bir sorun olup olmadığına da bakabilir. Kan testleri, normalden daha yüksek erkek hormon seviyelerini kontrol eder. Kalp hastalığı ve diyabet gibi ilgili durumlar için riskinizi değerlendirmek için kolesterol, insülin ve trigliserit seviyenizi kontrol etmek için kan testleriniz de olabilir.

Hamilelik ve PCOS

PCOS normal adet döngüsünü kesintiye uğratır ve hamile kalmayı zorlaştırır. PCOS'lu kadınların yüzde 70 ila 80'inde doğurganlık sorunları vardır. Bu durum ayrıca hamilelik komplikasyonları riskini artırabilir.

PCOS'lu kadınlar, bebeklerini erken doğurma koşulu olmayan kadınlara göre iki kat daha fazladır. Ayrıca düşük, yüksek tansiyon ve gebelik diyabeti için daha büyük risk altındadırlar.

Bununla birlikte, PCOS'lu kadınlar yumurtlamayı iyileştiren doğurganlık tedavileri kullanarak hamile kalabilirler. Kilo vermek ve kan şekeri seviyelerini düşürmek, sağlıklı bir hamilelik geçirme şansınızı artırabilir.

PCOS Tedavisi İçin Diyet ve Yaşam Tarzı İpuçları

PCOS tedavisi genellikle kilo verme, diyet ve egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile başlar. Vücut ağırlığınızın sadece yüzde 5 ila 10'unu kaybetmek adet döngünüzü düzenlemeye ve PCOS semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Kilo kaybı ayrıca şunları da yapabilir:

• Kolesterol seviyelerini iyileştirmek,
• Düşük insülin,
• Kalp hastalığı ve diyabet risklerini azaltmak.

Kilo vermenize yardımcı olan herhangi bir diyet durumunuza yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bazı diyetlerin diğerlerine göre avantajları olabilir.

PCOS için diyetleri karşılaştıran çalışmalar, düşük karbonhidratlı diyetlerin hem kilo vermede hem de insülin seviyelerini düşürmede etkili olduğunu bulmuştur.

Çoğu karbonhidratı meyvelerden, sebzelerden ve tam tahıllardan alan düşük glisemik indeksli (düşük GI) bir diyet, adet döngüsünü normal bir kilo verme diyetinden daha iyi düzenlemeye yardımcı olur.

Bir kaç çalışma, haftada en az 3 gün 30 dakikalık orta yoğunlukta egzersizin PCOS'lu kadınların kilo vermesine yardımcı olabileceğini bulmuştur. Egzersizle kilo vermek aynı zamanda yumurtlamayı ve insülin seviyelerini de iyileştirir.

Egzersiz, sağlıklı bir diyetle birleştirildiğinde daha da faydalıdır. Diyet artı egzersiz, tek başına müdahaleden daha fazla kilo vermenize yardımcı olur ve diyabet ve kalp hastalığı risklerinizi azaltır .

Akupunkturun PCOS'u iyileştirmeye yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar var, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Yaygın Tıbbi Tedaviler

Doğum kontrol hapları ve diğer ilaçlar, adet döngüsünü düzenlemeye ve anormal kıllanma ve akne gibi PCOS semptomlarını tedavi etmeye yardımcı olabilir. Sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları kullanılarak şunları sağlayabiliriz:

• Normal bir hormon dengesini geri getirme,
• Yumurtlamayı düzenlemek,
• Anormal kıllanma gibi semptomları hafifletir,
• Endometriyal kansere karşı koruma,
• Bu hormonlar bir hap, yama veya vajinal halka şeklinde kullanılabilir.

Metformin

Metformin, tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca insülin seviyelerini iyileştirerek PCOS'u tedavi eder.

Bir çalışma, diyet ve egzersizde değişiklik yaparken metformin almanın kilo kaybını iyileştirdiğini, kan şekerini düşürdüğünü ve normal bir adet döngüsünü tek başına diyet ve egzersizde yapılan değişikliklerden daha iyi geri getirdiğini buldu.

Klomifen

Klomifen sitrat, PCOS'lu kadınların hamile kalmasına yardımcı olabilecek bir doğurganlık ilacıdır. Aile planlamasını tartışırken, klomifenin ikiz ve diğer çoğul doğum şansını artırdığını akılda tutmak önemlidir.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Ameliyatı

Diğer tedaviler işe yaramazsa, ameliyat doğurganlığı iyileştirmek için bir seçenek olabilir. Yumurtalıklarda 2-3 mm genişliğinde 5-10 adet delikler açma(overian drilling),normal yumurtlamayı eski haline getirmek için bir lazer veya ısıtılmış ince bir iğne ile yumurtalıkta küçük delikler açan bir prosedürdür.